中部136经/大业分别经(分别品[14])

这是我亲身听闻到的：一时，世尊住在王舍城竹林中迦兰陀竹园。那时，尊者三弥提住在一座林中的小屋里。游方者波多利子在散步时来到尊者三弥提处。来到后，与尊者三弥提互相问候。问候之后，坐在一旁。坐在一旁的波多利子对尊者三弥提说："朋友三弥提，我亲耳听到，亲自从沙门乔达摩那里接受了这个教导：'身业是虚妄的（业解释：是指一个人的行为，身、口、意所产生的能量或力量，每个行为都会产生相应的结果，善行产生善果，恶行产生恶果，影响个人的性格、处境、际遇等，可能延续到来世，影响轮回），语业是虚妄的，只有意业才是真实的。'还有一种定，入了那种定后什么也不感受。"

"朋友波多利子，请不要这样说，请不要这样说。请不要诽谤世尊。诽谤世尊是不好的。世尊不会这样说：'身业是虚妄的，语业是虚妄的，只有意业才是真实的。'但是，朋友，确实有一种定，入了那种定后什么也不感受。"

"朋友三弥提，你出家多久了？""朋友，不长，三年。"

"那么现在我们怎么能对长老比丘们说什么呢？当一个如此年轻的比丘认为应该维护他的老师时。朋友三弥提，一个人故意以身、口、意造作业，他会感受到什么？"

"朋友波多利子，一个人故意以身、口、意造作业，他会感受到苦。"

于是波多利子游方者既不赞同也不反对尊者三弥提的话。不赞同也不反对后，他从座位上起身离去。

波多利子游方者离去后不久，尊者三弥提来到尊者阿难处。来到后，与尊者阿难互相问候。问候之后，坐在一旁。坐在一旁的尊者三弥提将与波多利子游方者的全部谈话告诉了尊者阿难。

听了这些，尊者阿难对尊者三弥提说："朋友三弥提，这确实是一个值得拜见世尊的话题。朋友三弥提，我们来吧，让我们去见世尊。去到那里，我们会将此事告诉世尊。世尊会如何解释，我们就如何记住。""好的，朋友。"尊者三弥提回答道。

于是尊者阿难和尊者三弥提来到世尊处。来到后，礼敬世尊，然后坐在一旁。坐在一旁后，尊者阿难将尊者三弥提与波多利子游方者的全部谈话告诉了世尊。

听了这些，世尊对尊者阿难说："阿难，我甚至不记得见过波多利子游方者，更别说这样的谈话了。这个愚蠢的三弥提以一厢情愿的方式回答了波多利子游方者应该以分析方式回答的问题。"

听到这话，尊者优陀夷对世尊说："世尊，如果尊者三弥提是这个意思：'无论感受到什么，都属于苦'。"

于是世尊对尊者阿难说："阿难，你看到这个愚蠢的优陀夷的无知了吗？阿难，我知道这个愚蠢的优陀夷正在冒出来，他会不适当地冒出来。阿难，波多利子游方者一开始就问了三种感受。阿难，如果这个愚蠢的三弥提被波多利子游方者这样问时这样回答：'朋友波多利子，一个人故意以身、口、意造作能感受快乐的业，他会感受到快乐；朋友波多利子，一个人故意以身、口、意造作能感受痛苦的业，他会感受到痛苦；朋友波多利子，一个人故意以身、口、意造作能感受既非苦也非乐的业，他会感受到既非苦也非乐。'阿难，如果这个愚蠢的三弥提这样回答，他就会正确地回答波多利子游方者的问题。

"然而，阿难，这些愚蠢的异教游方者怎么能理解如来的大业分别呢？阿难，如果你们听我解释大业分别，那就好了。"

"世尊，现在是时候了，善逝（善逝解释：又作善去、善解、善说无患、好说、好去。意即进入种种甚深三摩提与无量妙智慧中），现在是时候了，请世尊解释大业分别。听了世尊的话，比丘们会记住的。"

"那么，阿难，你要听，要好好注意，我要说了。""是的，尊者。"尊者阿难回答道。世尊说：

"阿难，有这四种人存在于世间。哪四种？

阿难，这里有一类人杀生、偷盗、邪淫（邪淫解释：没有结婚就发生男女关系，或者不正当的性行为）、妄语（妄语解释：虚假不真实的言语）、两舌、恶口、绮语（两舌解释：说挑拨离间的言语，破坏别人和睦的关系；恶口解释：说粗暴粗俗咒骂的言语；绮语解释：说毫无意义不正经的言语）、贪婪、怀有恶意、持有邪见。他在身坏命终之后，投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。

"然而，阿难，这里有一类人杀生、偷盗、邪淫、妄语、两舌、恶口、绮语、贪婪、怀有恶意、持有邪见。他在身坏命终之后，投生到善趣、天界。

"阿难，这里有一类人远离杀生、远离偷盗、远离邪淫、远离妄语、远离两舌、远离恶口、远离绮语、不贪婪、不怀恶意、持有正见。他在身坏命终之后，投生到善趣、天界。

"然而，阿难，这里有一类人远离杀生、远离偷盗、远离邪淫、远离妄语、远离两舌、远离恶口、远离绮语、不贪婪、不怀恶意、持有正见。他在身坏命终之后，投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。

"阿难，这里有一些沙门或婆罗门通过热忱、精进、专注、不放逸、正思维（沙门解释：出家修行人；婆罗门解释：意译净行、梵行、梵志、承习。印度四姓中，最上位之僧侣、学者阶级。为古印度一切知识之垄断者，自认为印度社会之最胜种姓），达到这样的心定：当他们的心入定时，以清净超人的天眼，他们看到那个人——在此杀生、偷盗、邪淫、妄语、两舌、恶口、绮语、贪婪、怀有恶意、持邪见，看到他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。他们说：'确实有恶业，确实有恶行的果报。我看到这个人在此杀生、偷盗......持邪见，现在看到他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。'他们说：'凡是杀生、偷盗......持邪见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的。'因此，他们固执地坚持、执著、宣称他们自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的。'"

"然而，阿难，这里有一些沙门或婆罗门通过热忱、精进、专注、不放逸、正思维，达到这样的心定：当他们的心入定时，以清净超人的天眼，他们看到那个人——在此杀生、偷盗......持邪见，看到他在身坏命终后投生到善趣、天界。他们说：'确实没有恶业，确实没有恶行的果报。我看到这个人在此杀生、偷盗......持邪见，现在看到他在身坏命终后投生到善趣、天界。'他们说：'凡是杀生、偷盗......持邪见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到善趣、天界。那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的。'因此，他们固执地坚持、执著、宣称他们自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的。'"

"阿难，这里有一些沙门或婆罗门通过热忱、精进、专注、不放逸、正思维，达到这样的心定：当他们的心入定时，以清净超人的天眼，他们看到那个人——在此远离杀生、远离偷盗、远离邪淫、远离妄语、远离两舌、远离恶口、远离绮语、不贪婪、不怀恶意、持有正见，看到他在身坏命终后投生到善趣、天界。他们说：'确实有善业，确实有善行的果报。我看到这个人在此远离杀生、远离偷盗......持正见，现在看到他在身坏命终后投生到善趣、天界。'他们说：'凡是远离杀生、远离偷盗......持正见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到善趣、天界。那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的。'因此，他们固执地坚持、执著、宣称他们自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的。'"

"然而，阿难，这里有一些沙门或婆罗门通过热忱、精进、专注、不放逸、正思维，达到这样的心定：当他们的心入定时，以清净超人的天眼，他们看到那个人——在此远离杀生、远离偷盗......持正见，看到他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。他们说：'确实没有善业，确实没有善行的果报。我看到这个人在此远离杀生、远离偷盗......持正见，现在看到他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。'他们说：'凡是远离杀生、远离偷盗......持正见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的。'因此，他们固执地坚持、执著、宣称他们自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的。'"

"在这里，阿难，对于那个说'确实有恶业，确实有恶行的果报'的沙门或婆罗门，我同意他这一点；对于他说'我看到这个人在此杀生、偷盗......持邪见，现在看到他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱'，我也同意他这一点；但是对于他说'凡是杀生、偷盗......持邪见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到苦界、恶趣、堕处、地狱'，我不同意他这一点；对于他说'那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的'，我也不同意他这一点；对于他固执地坚持、执著、宣称他自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的'，我也不同意他这一点。为什么？因为，阿难，如来对大业分别有不同的知见。

"在这里，阿难，对于那个说'确实没有恶业，确实没有恶行的果报'的沙门或婆罗门，我不同意他这一点；但是对于他说'我看到这个人在此杀生、偷盗......持邪见，现在看到他在身坏命终后投生到善趣、天界'，我同意他这一点；对于他说'凡是杀生、偷盗......持邪见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到善趣、天界'，我不同意他这一点；对于他说'那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的'，我也不同意他这一点；对于他固执地坚持、执著、宣称他自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的'，我也不同意他这一点。为什么？因为，阿难，如来对大业分别有不同的知见。

"在这里，阿难，对于那个说'确实有善业，确实有善行的果报'的沙门或婆罗门，我同意他这一点；对于他说'我看到这个人在此远离杀生、远离偷盗......持正见，现在看到他在身坏命终后投生到善趣、天界'，我也同意他这一点；但是对于他说'凡是远离杀生、远离偷盗......持正见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到善趣、天界'，我不同意他这一点；对于他说'那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的'，我也不同意他这一点；对于他固执地坚持、执著、宣称他自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的'，我也不同意他这一点。为什么？因为，阿难，如来对大业分别有不同的知见。

"在这里，阿难，对于那个说'确实没有善业，确实没有善行的果报'的沙门或婆罗门，我不同意他这一点；但是对于他说'我看到这个人在此远离杀生、远离偷盗......持正见，现在看到他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱'，我同意他这一点；对于他说'凡是远离杀生、远离偷盗......持正见的人，他们所有人在身坏命终后都投生到苦界、恶趣、堕处、地狱'，我不同意他这一点；对于他说'那些这样知道的人，他们知道得对；那些知道其他的人，他们的知识是错误的'，我也不同意他这一点；对于他固执地坚持、执著、宣称他自己所知道、所看到、所理解的：'只有这是真实的，其他都是虚妄的'，我也不同意他这一点。为什么？因为，阿难，如来对大业分别有不同的知见。

"在这里，阿难，对于那个在此杀生、偷盗......持邪见，在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱的人，他或者先前造作了应感受痛苦的恶业，或者后来造作了应感受痛苦的恶业，或者在临死时具有并坚持邪见。因此，他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。而他在此杀生、偷盗......持邪见，其果报他或者在现世感受，或者在来世感受，或者在随后的生中感受。

"在这里，阿难，对于那个在此杀生、偷盗......持邪见，在身坏命终后投生到善趣、天界的人，他或者先前造作了应感受快乐的善业，或者后来造作了应感受快乐的善业，或者在临死时具有并坚持正见。因此，他在身坏命终后投生到善趣、天界。而他在此杀生、偷盗......持邪见，其果报他或者在现世感受，或者在来世感受，或者在随后的生中感受。

"在这里，阿难，对于那个在此远离杀生、远离偷盗......持正见，在身坏命终后投生到善趣、天界的人，他或者先前造作了应感受快乐的善业，或者后来造作了应感受快乐的善业，或者在临死时具有并坚持正见。因此，他在身坏命终后投生到善趣、天界。而他在此远离杀生、远离偷盗......持正见，其果报他或者在现世感受，或者在来世感受，或者在随后的生中感受。

"在这里，阿难，对于那个在此远离杀生、远离偷盗......持正见，在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱的人，他或者先前造作了应感受痛苦的恶业，或者后来造作了应感受痛苦的恶业，或者在临死时具有并坚持邪见。因此，他在身坏命终后投生到苦界、恶趣、堕处、地狱。而他在此远离杀生、远离偷盗......持正见，其果报他或者在现世感受，或者在来世感受，或者在随后的生中感受。

"因此，阿难，有无能却表现为无能的业，有无能却表现为有能的业，有有能也表现为有能的业，有有能却表现为无能的业。"

这就是世尊所说。尊者阿难满怀欢喜，欣然接受世尊的教导。

《大业分别经》结束。

巴利语原版经文

MN.136/(6) Mahākammavibhaṅgasuttaṃ

　　 298. Evaṃ me sutaṃ– ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā samiddhi araññakuṭikāyaṃ viharati. Atha kho potaliputto paribbājako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yenāyasmā samiddhi tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā samiddhinā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho potaliputto paribbājako āyasmantaṃ samiddhiṃ etadavoca– “sammukhā metaṃ, āvuso samiddhi, samaṇassa gotamassa sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ– ‘moghaṃ kāyakammaṃ moghaṃ vacīkammaṃ, manokammameva saccan’ti. Atthi ca sā samāpatti yaṃ samāpattiṃ samāpanno na kiñci vediyatī”ti? “Mā hevaṃ, āvuso potaliputta, avaca; (mā hevaṃ, āvuso potaliputta, avaca;) mā bhagavantaṃ abbhācikkhi. Na hi sādhu bhagavato abbhakkhānaṃ. Na hi bhagavā evaṃ vadeyya– ‘moghaṃ kāyakammaṃ moghaṃ vacīkammaṃ, manokammameva saccan’ti. Atthi ca kho sā, āvuso, samāpatti yaṃ samāpattiṃ samāpanno na kiñci vediyatī”ti. “Kīvaciraṃ pabbajitosi, āvuso samiddhī”ti? “Na ciraṃ, āvuso! Tīṇi vassānī”ti. “Ettha dāni mayaṃ there bhikkhū kiṃ vakkhāma, yatra hi nāma evaṃnavo bhikkhu satthāraṃ parirakkhitabbaṃ maññissati. Sañcetanikaṃ, āvuso samiddhi, kammaṃ katvā kāyena vācāya manasā kiṃ so vediyatī”ti? “Sañcetanikaṃ, āvuso potaliputta, kammaṃ katvā kāyena vācāya manasā dukkhaṃ so vediyatī”ti. Atha kho potaliputto paribbājako āyasmato samiddhissa bhāsitaṃ neva abhinandi nappaṭikkosi; anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

　　 299. Atha kho āyasmā samiddhi acirapakkante potaliputte paribbājake yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā samiddhi yāvatako ahosi potaliputtena paribbājakena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ āyasmato ānandassa ārocesi.

　　 Evaṃ vutte, āyasmā ānando āyasmantaṃ samiddhiṃ etadavoca– “atthi kho idaṃ, āvuso samiddhi, kathāpābhataṃ bhagavantaṃ dassanāya. Āyāmāvuso samiddhi, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā etamatthaṃ bhagavato ārocessāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā”ti. “Evamāvuso”ti kho āyasmā samiddhi āyasmato ānandassa paccassosi.

　　 Atha kho āyasmā ca ānando āyasmā ca samiddhi yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando yāvatako ahosi āyasmato samiddhissa potaliputtena paribbājakena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi. Evaṃ vutte, bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca– “dassanampi kho ahaṃ, ānanda, potaliputtassa paribbājakassa nābhijānāmi, kuto panevarūpaṃ kathāsallāpaṃ? Iminā ca, ānanda, samiddhinā moghapurisena potaliputtassa paribbājakassa vibhajjabyākaraṇīyo pañho ekaṃsena byākato”ti. Evaṃ vutte, āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca– “sace pana, bhante, āyasmatā samiddhinā idaṃ sandhāya bhāsitaṃ– yaṃ kiñci vedayitaṃ taṃ dukkhasmin”ti.

　　 300. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – “passasi no tvaṃ, ānanda, imassa udāyissa moghapurisassa ummaṅgaṃ? Aññāsiṃ kho ahaṃ, ānanda– ‘idānevāyaṃ udāyī moghapuriso ummujjamāno ayoniso ummujjissatī’ti. Ādiṃyeva, ānanda, potaliputtena paribbājakena tisso vedanā pucchitā. Sacāyaṃ, ānanda, samiddhi moghapuriso potaliputtassa paribbājakassa evaṃ puṭṭho evaṃ byākareyya– ‘sañcetanikaṃ, āvuso potaliputta, kammaṃ katvā kāyena vācāya manasā sukhavedanīyaṃ sukhaṃ so vedayati; sañcetanikaṃ, āvuso potaliputta, kammaṃ katvā kāyena vācāya manasā dukkhavedanīyaṃ dukkhaṃ so vedayati; sañcetanikaṃ, āvuso potaliputta, kammaṃ katvā kāyena vācāya manasā adukkhamasukhavedanīyaṃ adukkhamasukhaṃ so vedayatī’ti. Evaṃ byākaramāno kho, ānanda, samiddhi moghapuriso potaliputtassa paribbājakassa sammā (byākaramāno) byākareyya. Api ca, ānanda, ke ca aññatitthiyā paribbājakā bālā abyattā ke ca tathāgatassa mahākammavibhaṅgaṃ jānissanti? Sace tumhe, ānanda, suṇeyyātha tathāgatassa mahākammavibhaṅgaṃ vibhajantassā”ti.

　　 “Etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā mahākammavibhaṅgaṃ vibhajeyya Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī”ti. “Tena hānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī”ti. “Evaṃ, bhante”ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca–

　　 “Cattārome, ānanda, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame cattāro? Idhānanda, ekacco puggalo idha pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, pisuṇavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālu hoti, byāpannacitto hoti, micchādiṭṭhi hoti. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

　　 “Idha panānanda, ekacco puggalo idha pāṇātipātī hoti, adinnādāyī hoti, kāmesumicchācārī hoti, musāvādī hoti, pisuṇavāco hoti, pharusavāco hoti, samphappalāpī hoti, abhijjhālu hoti, byāpannacitto hoti, micchādiṭṭhi hoti. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.

　　 “Idhānanda, ekacco puggalo idha pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālu hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhi hoti. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.

　　 “Idha panānanda, ekacco puggalo idha pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpā paṭivirato hoti, anabhijjhālu hoti, abyāpannacitto hoti, sammādiṭṭhi hoti. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.

　　 301. “Idhānanda, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathāsamāhite citte dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena amuṃ puggalaṃ passati– idha pāṇātipātiṃ adinnādāyiṃ kāmesumicchācāriṃ musāvādiṃ pisuṇavācaṃ pharusavācaṃ samphappalāpiṃ abhijjhāluṃ byāpannacittaṃ micchādiṭṭhiṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passati apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ. So evamāha– ‘atthi kira, bho, pāpakāni kammāni, atthi duccaritassa vipāko. Amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ idha pāṇātipātiṃ adinnādāyiṃ …pe… micchādiṭṭhiṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannan’ti. So evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātī adinnādāyī …pe… micchādiṭṭhi, sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Ye evaṃ jānanti, te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti. Iti so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’”ti.

　　 “Idha panānanda, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathāsamāhite citte dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena amuṃ puggalaṃ passati– idha pāṇātipātiṃ adinnādāyiṃ …pe… micchādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passati sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ. So evamāha– ‘natthi kira, bho, pāpakāni kammāni, natthi duccaritassa vipāko. Amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ– idha pāṇātipātiṃ adinnādāyiṃ …pe… micchādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannan’ti. So evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātī adinnādāyī …pe… micchādiṭṭhi, sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Ye evaṃ jānanti te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti. Iti so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’”ti.

　　 “Idhānanda, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathāsamāhite citte dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena amuṃ puggalaṃ passati– idha pāṇātipātā paṭivirataṃ adinnādānā paṭivirataṃ kāmesumicchācārā paṭivirataṃ musāvādā paṭivirataṃ pisuṇāya vācāya paṭivirataṃ pharusāya vācāya paṭivirataṃ samphappalāpā paṭivirataṃ anabhijjhāluṃ abyāpannacittaṃ sammādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passati sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ. So evamāha– ‘atthi kira, bho, kalyāṇāni kammāni, atthi sucaritassa vipāko. Amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ– idha pāṇātipātā paṭivirataṃ adinnādānā paṭivirataṃ …pe… sammādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannan’ti. So evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato …pe… sammādiṭṭhi sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Ye evaṃ jānanti te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti. Iti so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’”ti.

　　 “Idha panānanda, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathāsamāhite citte dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena amuṃ puggalaṃ passati– idha pāṇātipātā paṭivirataṃ …pe… sammādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passati apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ. So evamāha– ‘natthi kira, bho kalyāṇāni kammāni, natthi sucaritassa vipāko. Amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ– idha pāṇātipātā paṭivirataṃ adinnādānā paṭivirataṃ …pe… sammādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannan’ti. So evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato …pe… sammādiṭṭhi, sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Ye evaṃ jānanti te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti. Iti so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’”ti.

　　 302. “Tatrānanda, yvāyaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā evamāha– ‘atthi kira, bho, pāpakāni kammāni, atthi duccaritassa vipāko’ti idamassa anujānāmi; yampi so evamāha– ‘amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ– idha pāṇātipātiṃ adinnādāyiṃ …pe… micchādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannan’ti idampissa anujānāmi; yañca kho so evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātī adinnādāyī …pe… micchādiṭṭhi, sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatī’ti idamassa nānujānāmi; yampi so evamāha– ‘ye evaṃ jānanti te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti idampissa nānujānāmi; yampi so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’ti idampissa nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathā hi, ānanda, tathāgatassa mahākammavibhaṅge ñāṇaṃ hoti.

　　 “Tatrānanda, yvāyaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā evamāha– ‘natthi kira, bho, pāpakāni kammāni, natthi duccaritassa vipāko’ti idamassa nānujānāmi; yañca kho so evamāha– ‘amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ– idha pāṇātipātiṃ adinnādāyiṃ …pe… micchādiṭṭhiṃ kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannan’ti idamassa anujānāmi; yañca kho so evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātī adinnādāyī …pe… micchādiṭṭhi, sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’ti idamassa nānujānāmi; yampi so evamāha– ‘ye evaṃ jānanti te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti idampissa nānujānāmi; yampi so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’ti idampissa nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathā hi, ānanda, tathāgatassa mahākammavibhaṅge ñāṇaṃ hoti.

　　 “Tatrānanda, yvāyaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā evamāha– ‘atthi kira, bho, kalyāṇāni kammāni, atthi sucaritassa vipāko’ti idamassa anujānāmi; yampi so evamāha– ‘amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ– idha pāṇātipātā paṭivirataṃ adinnādānā paṭivirataṃ …pe… sammādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannan’ti idampissa anujānāmi; yañca kho so evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato …pe… sammādiṭṭhi, sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’ti idamassa nānujānāmi; yampi so evamāha– ‘ye evaṃ jānanti te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti idampissa nānujānāmi; yampi so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’ti idampissa nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathā hi, ānanda, tathāgatassa mahākammavibhaṅge ñāṇaṃ hoti.

　　 “Tatrānanda, yvāyaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā evamāha– ‘natthi kira, bho, kalyāṇāni kammāni, natthi sucaritassa vipāko’ti idamassa nānujānāmi; yañca kho so evamāha– ‘amāhaṃ puggalaṃ addasaṃ– idha pāṇātipātā paṭivirataṃ adinnādānā paṭivirataṃ …pe… sammādiṭṭhiṃ, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā passāmi apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannan’ti idamassa anujānāmi; yañca kho so evamāha– ‘yo kira, bho, pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato …pe… sammādiṭṭhi, sabbo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjatī’ti idamassa nānujānāmi; yañca kho so evamāha– ‘ye evaṃ jānanti te sammā jānanti; ye aññathā jānanti, micchā tesaṃ ñāṇan’ti idampissa nānujānāmi; yampi so yadeva tassa sāmaṃ ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tadeva tattha thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati– ‘idameva saccaṃ, moghamaññan’ti idampissa nānujānāmi. Taṃ kissa hetu? Aññathā hi, ānanda, tathāgatassa mahākammavibhaṅge ñāṇaṃ hoti.

　　 303. “Tatrānanda, yvāyaṃ puggalo idha pāṇātipātī adinnādāyī …pe… micchādiṭṭhi, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, pubbe vāssa taṃ kataṃ hoti pāpakammaṃ dukkhavedanīyaṃ, pacchā vāssa taṃ kataṃ hoti pāpakammaṃ dukkhavedanīyaṃ, maraṇakāle vāssa hoti micchādiṭṭhi samattā samādinnā. Tena so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Yañca kho so idha pāṇātipātī hoti adinnādāyī hoti …pe… micchādiṭṭhi hoti tassa diṭṭheva dhamme vipākaṃ paṭisaṃvedeti upapajja vā apare vā pariyāye.

　　 “Tatrānanda, yvāyaṃ puggalo idha pāṇātipātī adinnādāyī …pe… micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, pubbe vāssa taṃ kataṃ hoti kalyāṇakammaṃ sukhavedanīyaṃ, pacchā vāssa taṃ kataṃ hoti kalyāṇakammaṃ sukhavedanīyaṃ, maraṇakāle vāssa hoti sammādiṭṭhi samattā samādinnā. Tena so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Yañca kho so idha pāṇātipātī hoti adinnādāyī hoti …pe… micchādiṭṭhi hoti tassa diṭṭheva dhamme vipākaṃ paṭisaṃvedeti upapajja vā apare vā pariyāye.

　　 “Tatrānanda yvāyaṃ puggalo idha pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato …pe… sammādiṭṭhi, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati, pubbe vāssa taṃ kataṃ hoti kalyāṇakammaṃ sukhavedanīyaṃ, pacchā vāssa taṃ kataṃ hoti kalyāṇakammaṃ sukhavedanīyaṃ, maraṇakāle vāssa hoti sammādiṭṭhi samattā samādinnā. Tena so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Yañca kho so idha pāṇātipātā paṭivirato hoti adinnādānā paṭivirato hoti …pe… sammādiṭṭhi hoti, tassa diṭṭheva dhamme vipākaṃ paṭisaṃvedeti upapajja vā apare vā pariyāye.

　　 “Tatrānanda yvāyaṃ puggalo idha pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato …pe… sammādiṭṭhi, kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati, pubbe vāssa taṃ kataṃ hoti pāpakammaṃ dukkhavedanīyaṃ, pacchā vāssa taṃ kataṃ hoti pāpakammaṃ dukkhavedanīyaṃ, maraṇakāle vāssa hoti micchādiṭṭhi samattā samādinnā. Tena so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Yañca kho so idha pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti …pe… sammādiṭṭhi hoti, tassa diṭṭheva dhamme vipākaṃ paṭisaṃvedeti upapajja vā apare vā pariyāye.

　　 “Iti kho, ānanda, atthi kammaṃ abhabbaṃ abhabbābhāsaṃ, atthi kammaṃ abhabbaṃ bhabbābhāsaṃ, atthi kammaṃ bhabbañceva bhabbābhāsañca, atthi kammaṃ bhabbaṃ abhabbābhāsan”ti.

　　 Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

　　 Mahākammavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.